Hơn 1.600 loại bia Bỉ - Phân loại kho tàng khổng lồ này như thế nào?

Danh mục: Bia Bỉ & Những chuyện chưa kể...
Ngày đăng: 30-06-2018

Đất nước Bỉ, với hơn 286 nhà máy sản xuất bia, từ những xưởng bia gia đình ra đời cách đây hàng trăm năm được truyền nối qua nhiều thế hệ, tới các nhà máy có quy mô vừa và các tập đoàn lớn mang tầm quốc tế, cho ra đời khoảng hơn một nghìn sáu trăm (1600) nhãn bia với nhiều chủng loại, màu sắc và hương vị khác nhau.

Do đó, cách phân loại bia Bỉ cũng hết sức đa dạng. Đã có nhiều nhà nhập khẩu bia Bỉ về Việt Nam chia sẻ nhiều bài viết về chủ đề này, tuy nhiên việc xếp loại kho tàng bia khổng lồ của Bỉ với hơn 1600 loại như thế, một cách khoa học và dễ hiểu nhất vốn không phải là điều dễ dàng.

Cũng chính vì sự phong phú và phức tạp này của bia Bỉ, mà đã khiến không ít người, không những là những người mới làm quen với bia Bỉ, mà thậm chí cả những người uống bia Bỉ nhiều năm luôn bị bối rối và không thể phân biệt được đâu là sự khác biệt giữa bia tu viện Bỉ và bia…đen Bỉ; hay giữa bia vàng Bỉ và…bia tươi Bỉ, bia nào ngon hơn? Hoặc vô tình khiến người phục vụ bia phải ngỡ ngàng khi order một chai bia ale?... Mà họ không nhận ra rằng: Không thể so sánh các loại bia Bỉ với nhau khi tiêu chí phân loại của chúng không đồng nhất.

Các chuyên gia tại Di Sản Bia Bỉ.com chúng tôi sau nhiều năm nghiên cứu, đã rút kết ra rằng: Tùy thuộc vào các tiêu chí phân loại như: (1) Theo nồng độ cồn, (2) Theo màu sắc, (3) Theo hình thức đóng gói và phục vụ, (4) Theo loại hình của đơn vị sản xuất, (5) Theo phương pháp lên men, hay (6) Theo đặc điểm của quy trình sản xuất và hương vị của bia, mà bia Bỉ sẽ được phân chia thành nhiều nhóm và loại khác nhau.

Và nếu là một người quan tâm đến thức uống di sản được cả thế giới tôn vinh này, liệu bạn có thể bỏ qua thông tin hữu ích này?

Các “thành viên” trong “gia đình bia lùn Van Honsebrouck” (Từ trái qua: Brigand, Cuvee De Chateau, Kasteel Blond, Kasteel Donker, Kasteel Triple, Barista Chocolate, Bacchus).

Ít ai biết rằng, một điều đặc biệt trong cách thưởng thức bia Bỉ là, để tận hưởng một bữa tiệc thưởng ẩm bia Bỉ trọn vẹn và hoàn hảo nhất, người uống có thể thưởng thức bia Bỉ theo 1 trong 2 nguyên tắc sau:

Nguyên tắc 1: Thưởng thức bia Bỉ theo mức tăng dần của nồng độ cồn, nghĩa là uống từ thấp lên cao độ, hoặc;

Nguyên tắc 2: Thưởng thức bia Bỉ theo mức độ đậm đà dần của hương vị.

Hai nguyên tắc thưởng thức bia Bỉ này cũng chính là 2 cách phân loại bia được sử dụng phổ biến nhất sẽ được đề cập đến đầu tiên ở bài viết này. Vì đây là 2 cách phân loại dễ dàng nhận biết và có thể quan sát được bằng mắt dựa vào thông tin trên nhãn chai và màu bia khi rót ra ly thủy tinh.

1. Bia Bỉ phân theo nồng độ cồn: Theo tiêu chí này có thể tạm phân loại bia Bỉ thành 3 mức độ:

Bia nhẹ độ: Những dòng bia được phân trong nhóm này thường là những dòng bia có nồng độ cồn không quá 5,5%, như: Bia pilsner, bia trắng, bia trái cây, bia amber nhẹ độ (light amber beer), bia đen nhẹ độ (light dark beer), bia vàng nhẹ độ (light blond beer)…
Bia trung độ: Là những dòng bia với nồng độ cồn dao động trong khoảng từ hơn 5,5% đến dưới 7 %. Bia Pilsner, hay bia trắng là 2 dòng trong số những bia đặc thù chỉ có mức độ cồn ở mức nhẹ hơn 5,5% nên không thể tìm thấy chúng ở phân khúc bia trung độ này.
Bia nặng độ hay Bia mạnh: Những dòng bia Bỉ từ 7% trở lên. Thông thường độ cồn cao nhất của bia Bỉ phần lớn thường không quá 12%.

2. Bia Bỉ phân theo màu sắc.

Theo nguyên tắc thưởng thức thứ 2 được đề cập đến ở trên, cách dễ nhất là người uống có thể dựa theo mức độ đậm dần của màu sắc từ nhạt sang đậm, vì nhìn chung bia Bỉ càng đậm màu thì hương vị lại càng phức tạp, càng đa tầng đa vị. Hẳn nhiên kết luận này sẽ không chuẩn xác hoàn toàn, và chỉ ở mức tương đối, vì nguyên tắc này đòi hỏi người uống phải am hiểu tường tận hương vị của từng loại bia Bỉ.

Để xác định được màu sắc của bia Bỉ, người uống có thể dựa vào cảm quan và quan sát được bằng mắt thường khi bia Bỉ được rót ra ly thủy tinh trong điều kiện đủ ánh sáng.

Thưởng thức bia Thầy tu Chimay xanh của Bỉ

Sự đa dạng về chủng loại khiến bia Bỉ trở thành một thức uống "chiều lòng" cả nam lẫn nữ giới trên toàn thế giới.

Tùy thuộc vào màu sắc của mạch nha (Màu nâu, màu hổ phách, màu vàng nhạt, màu vàng sậm…) và những nguyên liệu được thêm vào trong quá trình sản xuất như caramel, chocolate, mật ong, các loại hạt, các loại trái cây (cherry đào, xoài, dừa, chuối, chanh, dứa…) sẽ quyết định đến màu sắc của bia Bỉ.

Căn cứ vào chỉ tiêu màu sắc, kho tàng khổng lồ và đa hương, đa vị của bia Bỉ được phân ra thành 3 loại chính thức: Bia trắng, Bia vàng và Bia sậm màu (Từ gốc: Dark beer).

Trong đó, nhóm bia sậm màu lại phân thành 3 nhánh: Bia Amber (hay còn gọi là bia hổ phách), Bia hồng lựu- đỏ, và Bia nâu – đen.

3. Bia Bỉ phân theo thể thức đóng gói và phục vụ.

Theo tiêu chí phân loại này, bia Bỉ lại được chia ra thành: Bia chai, bia lon, bia bom và Bia tươi Bỉ, hay còn gọi là bia Draught hay Draft, hoặc bia on-tap (bia rót từ vòi) cũng là một thuật ngữ khác để chỉ dòng bia này. Riêng đối với các loại bia chai Bỉ, phần lớn bia Bỉ được đóng trong chai thủy tinh, và tùy thuộc vào kiểu dáng, chất liệu, dung tích hoặc kiểu đóng nắp chai mà sẽ có các cách phân biệt như: Bia Bỉ chai lùn, bia Bỉ chai lớn 750 ml, hay bia chai Bỉ nắp bật, Bia Bỉ chai sứ...

Tin liên quan >> Bia Bỉ Chai Sứ - Kiệt tác đóng chai của ngành bia Bỉ thủ công <<

Bia thầy tu Chimay Xanh của Bỉ

Bia tươi Bỉ Chimay xanh (Chimay Blue) đang được rót từ vòi, 1 trong 6 dòng bia Trappist nổi danh của Bỉ.

4. Theo quy mô và loại hình của đơn vị sản xuất, bia Bỉ bao gồm:

Bia Thầy tu Bỉ (Bia Trappist): Tìm hiểu thêm về dòng bia này qua bài viết Bia Thầy Tu Bỉ - Bí quyết nấu bia chưa bao giờ được tiết lộ!
Bia tu viện Bỉ (Bia Abbey): Xem thêm ở link sau: Bia Abbey - Dòng bia khai sinh từ những tu viện Bỉ.
Bia nông trại Bỉ (Belgian Farmhouse Ale).
Bia thương mại được nấu theo phương thức thủ công (Commercial Craft Belgian Beer).
Bia công nghiệp (Commercial Belgian Beer).

5. Bia Bỉ phân theo phương pháp lên men.

Phân loại dựa vào phương pháp lên men là cách phân loại chính mà nguồn Bách khoa Toàn thư Trực tuyến wikipedia Việt Nam lựa chọn để xác định loại bia nói chung, theo đó, người ta sẽ dựa vào yếu tố men bia được sử dụng trong quá trình lên men là gì mà phân bia Bỉ ra làm 4 loại: Bia Lager, bia Ale, bia lên men tự nhiên và bia lên men Hỗn hợp. Tuy nhiên, vì cách phân loại này khá chuyên ngành, nên chủ yếu chỉ được các nhà sản xuất hoặc những người nấu bia sử dụng...

6. Bia Bỉ phân loại theo đặc điểm của phương pháp sản xuất.

Một công đoạn trong quá trình sản xuất bia Bỉ: Đun sôi hèm bia, hoa bia và các thành phần khác (ngoại trừ men bia).

Với số lượng khổng lồ về chủng loại các loại bia, và nền văn hóa bia lâu đời, những bậc thầy nấu bia của Bỉ ngày càng khám phá và cho ra đời thêm nhiều dòng bia mới, hay còn gọi là biến thể của những dòng bia truyền thống thủ công ban đầu. Tính đến thời điểm hiện tại, có thể phân bia Bỉ thành 22 dòng như sau:

1. Bia lúa mì/ Bia trắng Bỉ (White or wheat beer/Witbier).

2. Bia trái cây Bỉ (Non-Lambic Belgian Fruit beer/Vegetable beer): Tham khảo các bài viết liên quan để tìm hiểu thêm về dòng bia độc đáo này: